Do przychodów ze stosunku pracy ustawodawca zalicza wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło sfinansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 updof).
Pożyczka jest świadczeniem zwrotnym, które nie powoduje trwałego przysporzenia majątkowego u pożyczkobiorcy. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego).
Zwróć uwagę!
Kwota udzielonej przez pracodawcę pożyczki nie stanowi przychodu pracownika ze stosunku pracy. |
Przychód może powstać, gdy pożyczka nie jest oprocentowana lub jest oprocentowana poniżej wysokości odsetek rynkowych. Przy określaniu skutków podatkowych związanych z otrzymaniem takiej pożyczki przez pracownika należy każdorazowo badać okoliczności towarzyszące jej udzieleniu przez pracodawcę.
Pożyczka ze środków obrotowych
Aby rozstrzygnąć, czy pracownik uzyska nieodpłatne świadczenie (świadczenie częściowo odpłatne) z tytułu otrzymania nieoprocentowanej pożyczki (oprocentowanej poniżej wysokości odsetek rynkowych), które wiązać się będzie z powstaniem przychodu ze stosunku pracy, należy ustalić, jakie zasady udzielania pożyczek panują u pracodawcy oraz czy pracodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek.
Jeżeli pracodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek i zasady udzielania pożyczek są jednolite dla wszystkich pracowników, to udzielenie ze środków obrotowych pożyczki nieoprocentowanej bądź oprocentowanej poniżej wartości rynkowej, nie skutkuje powstaniem po stronie pracownika przychodu ze stosunku pracy.
Podobne stanowisko prezentują organy podatkowe. Przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 23 grudnia 2013 r., nr IPTPB1/415-599/13-4/AP, w której czytamy, że: "(…) w sytuacji, gdy zakład pracy nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek lub kredytów, a zasady udzielania tych kredytów (pożyczek) stosowane są według jednolitych reguł wobec wszystkich pracowników, wówczas brak jest podstaw do zakwalifikowania niezapłaconych odsetek z umowy pożyczki nieoprocentowanej jako przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".
Inaczej jest, gdy pracodawca udziela pożyczek incydentalnie, wybranym pracownikom na warunkach preferencyjnych. Wówczas po stronie pracownika powstanie przychód ze stosunku pracy z tytułu otrzymania świadczenia nieodpłatnego bądź częściowo odpłatnego. Wartość takiego świadczenia należy ustalić na podstawie art. 11 ust. 2a lub 2b updof.
W przypadku gdy świadczenie jest nieodpłatne, przychodem jest kwota odsetek, jaką pracownik musiałby zapłacić, gdyby zaciągnął pożyczkę w instytucji zajmującej się udzielaniem pożyczek. Natomiast gdy świadczenie jest częściowo odpłatne przychodem jest kwota stanowiąca różnicę pomiędzy kwotą odsetek, jaką pracownik zobowiązany jest wpłacić pracodawcy, a kwotą odsetek, jaką musiałby zapłacić, gdyby zaciągnął pożyczkę we wspomnianej instytucji.
Powstały przychód pracodawca powinien doliczyć do pozostałych przychodów ze stosunku pracy uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu i od łącznej kwoty ustalić dochód do opodatkowania oraz pobrać zaliczkę na podatek dochodowy.
Przychód z tytułu otrzymanej pożyczki może powstać u pracownika, gdy udzielanie pożyczek wchodzi w zakres działalności gospodarczej prowadzonej przez pracodawcę. Taka sytuacja będzie mieć miejsce, jeżeli pracodawca udzieli pracownikowi pożyczki na warunkach korzystniejszych niż warunki, jakie oferuje innym klientom.
Pożyczka ze środków ZFŚS
W myśl przepisów ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 592 ze zm.), środki tego funduszu mogą być przeznaczane na finansowanie działalności socjalnej polegającej m.in. na udzielaniu pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową (np. pożyczki na cele mieszkaniowe).
Skoro Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych tworzony jest w celu prowadzenia działalności socjalnej, to udzielenie z tego funduszu nieoprocentowanej lub niskooprocentowanej pożyczki nie spowoduje powstania nieodpłatnego świadczenia na rzecz pracownika, a tym samym przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 12 czerwca 2013 r., nr ITPB2/415-300a/13/MK. Organ podatkowy stwierdził, że: "(…) gdy pożyczki udzielane są w ramach działalności socjalnej, dla finansowania której powoływany jest zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (czyli na rzecz niegenerującej zysków pomocy pracownikom), a zasady udzielania tych ww. świadczeń stosowane są według ustalonych w regulaminie funduszu jednolitych reguł wobec wszystkich pracowników, wówczas brak jest podstaw do zakwalifikowania niezapłaconych odsetek z umowy pożyczki nieoprocentowanej jako przychodu ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy (updof - przyp. red.). Tym samym na Wnioskodawcy jako płatniku nie ciąży obowiązek ustalenia wartości oprocentowania na podstawie ceny rynkowej usług polegających na pożyczaniu pieniędzy i pobierania od tak ustalonej kwoty podatku dochodowego od osób fizycznych od pracownika, któremu udzielono takiej pożyczki".
|