Zasady opodatkowania należności pracowniczych określa art. 32 updof. Podstawą obliczenia zaliczki na podatek jest dochód, za który uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenia społeczne (art. 32 ust. 2 updof).
W 2014 r. koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku pracy wynoszą miesięcznie 111,25 zł lub 139,06 zł - gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę (art. 22 ust. 2 pkt 1 i 3 updof).
Z powołanych przepisów wprost wynika, że podstawą uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów jest uzyskiwanie przychodów ze stosunku pracy.
Trzeba jednak pamiętać, że zastosowane przez pracodawcę przy obliczaniu zaliczki na podatek koszty nie mogą być wyższe od kwoty przychodu ze stosunku pracy. Natomiast pracownik w zeznaniu rocznym składanym za dany rok podatkowy ma możliwość zastosowania kosztów uzyskania przychodów w ustawowej (pełnej) wysokości. Takie stanowisko prezentują również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach. Przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 stycznia 2011 r., nr IPPB2/415-916/10-2/AS, czy interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 17 maja 2010 r., nr IBPBII/1/415-147/10/BJ.
1) Jakie koszty uzyskania przychodów należy zastosować pracownikowi przy obliczaniu zaliczki na podatek od wynagrodzenia za jeden dzień pracy? Wynagrodzenie to jest niższe od kosztów podstawowych wynikających z ustawy o PIT i zostanie wypłacone po rozwiązaniu stosunku pracy.
Płatnik powinien ograniczyć wysokość kosztów do kwoty wynagrodzenia.
Wynagrodzenie pracownika, mimo że wypłacane już po ustaniu zatrudnienia, stanowi przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że przy obliczaniu zaliczki na podatek od takiego wynagrodzenia należy także uwzględnić koszty uzyskania przychodów.
Gdy w danym miesiącu przychód ze stosunku pracy jest niższy niż określona ustawowo miesięczna kwota podstawowych kosztów uzyskania przychodów, to pracodawca (w tym przypadku były pracodawca) obliczając zaliczkę na podatek dochodowy, powinien uwzględnić koszty tylko do wysokości tego przychodu.
Przykładowe wyliczenie zaliczki na podatek od kwoty wynagrodzenia wypłaconej po ustaniu stosunku pracy przedstawia tabela.
| Wiersz | Wyszczególnienie | Kwota (zł) |
| 1 | Wynagrodzenie za pracę | 105,57 |
| 2 | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (wiersz 1) | 105,57 |
| 3 | Składki na ubezpieczenia społeczne (wiersz 2 x 13,71%) | 14,47 |
| 4 | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (wiersz 2 - wiersz 3) | 91,10 |
| 5 | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania (wiersz 4 x 9%) | 0*) |
| 6 | Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia od podatku (wiersz 4 x 7,75%) | 0*) |
| 7 | Koszty uzyskania przychodu | 105,57 |
| 8 | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek, po zaokrągleniu do pełnych złotych (wiersz 1 - wiersz 7 - wiersz 3) | 0 |
| 9 | Zaliczka na podatek (wiersz 8 x 18%) | 0 |
| 10 | Do wypłaty (wiersz 1 - wiersz 3) | 91,10 |
| *) W sytuacji gdy wyliczona zaliczka na podatek wynosi 0 zł, składkę na ubezpieczenie zdrowotne także należy obniżyć do zera. Jak bowiem stanowi art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej przez tego płatnika zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki. |
2) W jakiej wysokości należy zastosować koszty uzyskania przychodów pracownikowi, któremu za jeden dzień miesiąca wypłacono wynagrodzenie za czas choroby (niższe od zryczałtowanych kosztów), a za pozostałe dni zasiłek chorobowy?
Koszty uzyskania przychodów należy ograniczyć do wysokości wynagrodzenia za czas choroby.
Prawo do kosztów uzyskania przychodów nie jest uzależnione od faktycznego świadczenia pracy, ale od osiągnięcia przychodu ze stosunku pracy. Przypominamy, że wynagrodzenie za czas choroby jest przychodem ze stosunku pracy, a zasiłek chorobowy stanowi przychód z innych źródeł.
Jeżeli w danym miesiącu oprócz zasiłku chorobowego pracownik uzyskał przychód ze stosunku pracy, tu: wynagrodzenie za czas choroby, to pracownicze koszty uzyskania przychodów przysługują. Z tym że wówczas koszty te stosuje się wyłącznie do wynagrodzenia za czas choroby. Jeżeli wynagrodzenie to jest niższe od ustawowo przysługujących pracownikowi kosztów uzyskania przychodów, to koszty te obniża się do wysokości wynagrodzenia.
| Przykład
Pracownikowi za styczeń przysługuje wynagrodzenie za czas choroby w kwocie 61,06 zł oraz zasiłek chorobowy w wysokości 1.563,25 zł. Przy obliczaniu zaliczki na podatek pracodawca uwzględnia mu podstawowe koszty uzyskania przychodów oraz kwotę zmniejszającą podatek. Zarówno wynagrodzenie za czas choroby, jak i zasiłek chorobowy nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wyliczenie zaliczki na podatek przedstawia tabela.
|
3) Czy pracownikowi przysługują koszty uzyskania przychodów, jeżeli w danym miesiącu nie przepracował ani jednego dnia (przebywał na urlopie bezpłatnym), ale w miesiącu tym otrzymał premię w kwocie niższej od kwoty ustawowych kosztów?
Pracownikowi przysługują koszty uzyskania przychodów, z tym że w wysokości nieprzekraczającej kwoty premii.
Koszty uzyskania przychodów nie mogą być zastosowane, jeżeli pracownik przez cały miesiąc przebywał na urlopie bezpłatnym i w okresie tym nie otrzymał przychodów ze stosunku pracy.
Jeżeli jednak pracownik, mimo że przebywał przez cały miesiąc na urlopie bezpłatnym, otrzymał należność stanowiącą przychód ze stosunku pracy, np. premię za wyniki w pracy za poprzednie miesiące, to przy obliczaniu zaliczki na podatek od tej premii, pracodawca powinien uwzględnić koszty uzyskania przychodów. Bez znaczenia jest tu fakt, że w miesiącu otrzymania premii pracownik nie świadczył pracy. Gdy kwota premii przekracza kwotę kosztów, koszty te należy ograniczyć do wysokości premii.
4) Czy w PIT-11 ujmuje się koszty w kwocie faktycznie zastosowanej przez płatnika? Czy pracodawca powinien poinformować pracownika o tym, w jakiej wysokości pracownik może zastosować koszty w zeznaniu rocznym?
W PIT-11 ujmuje się koszty w wysokości faktycznie zastosowanej. Pracodawca nie ma obowiązku informowania pracownika o wysokości kosztów, które powinien on zastosować w zeznaniu rocznym.
W informacji PIT-11 koszty uzyskania przychodów wykazuje się w wysokości faktycznie uwzględnionej przez płatnika przy poborze zaliczek na podatek, czyli np. do wysokości uzyskanego w danym miesiącu przychodu. Wynika to z pkt 5 objaśnień zamieszczonych w PIT-11.
W sytuacji gdy w trakcie roku wysokość kosztów uzyskania przychodów została ograniczona ze względu na niską kwotę przychodu, uwzględnienie kosztów w pełnej wysokości będzie możliwe w rozliczeniu rocznym.
Z przepisów PIT nie wynika, że pracodawca powinien poinformować pracownika o wysokości kosztów, które pracownik może uwzględnić w zeznaniu rocznym. Zatem decyzja w kwestii przekazania takiej informacji należy do pracodawcy i zależy od jego dobrej woli.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
