Rozliczanie ulgi na dzieci - w przykładach

Po spełnieniu warunków określonych w art. 27f updof, uprawnionymi do ulgi na dziecko małoletnie są podatnicy, którzy w 2013 r.:

• wykonywali władzę rodzicielską,
   
• pełnili funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nimi zamieszkiwało,
   
• sprawowali opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Prawo do ulgi na dziecko małoletnie jest niezależne od wysokości dochodów uzyskanych w roku podatkowym przez to dziecko.

Odliczeniem od podatku objęta jest również kwota ulgi na dziecko pełnoletnie, czyli takie które ukończyło 18 rok życia. Prawo do ulgi na dziecko pełnoletnie mają podatnicy, którzy w 2013 r. utrzymywali je w związku:

• z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego,
   
• ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Okoliczności takie jak wiek dziecka pełnoletniego oraz wysokość jego dochodów, nie mają wpływu na prawo do ulgi, pod warunkiem że zgodnie z odrębnymi przepisami dziecko otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Natomiast podatnikom, którzy utrzymują dziecko pełnoletnie inne niż takie, o którym mowa wcześniej, prawo do ulgi przysługuje do czasu ukończenia przez dziecko 25 roku życia. W rozliczeniu za 2013 r. z ulgi na dziecko mogą więc skorzystać, jeżeli dziecko:

• pobierało naukę w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, oraz
   
• nie uzyskało dochodów opodatkowanych według skali podatkowej oraz z kapitałów pieniężnych, opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b updof, w kwocie przekraczającej łącznie 3.089 zł.

Uzyskanie przez pełnoletnie uczące się dziecko w wieku do 25 lat wyższych dochodów, oznacza dla rodziców utratę prawa do ulgi za cały rok podatkowy. Organy podatkowe przyjmują, że limit 3.089 zł obejmuje również dochody zagraniczne, do których ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, a więc niepodlegające opodatkowaniu w Polsce.

Warto również przytoczyć stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy wyrażone w interpretacji indywidualnej z 14 sierpnia 2013 r., nr ITPB2/415-512b/13/MU, w którym odnosząc się do kwestii ustalenia wysokości dochodu dziecka w roku uzyskania przez nie pełnoletności, organ ten stwierdził, że: "(…) warunkiem do skorzystania z tzw. ulgi prorodzinnej, oprócz osiągnięcia przez rodzica dochodów opodatkowanych według skali podatkowej, jest również (…) fakt nieuzyskiwania przez dziecko w roku podatkowym dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub 30b, przekraczających kwotę, o której mowa w art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże (…) kryterium dochodowe, ograniczające możliwość skorzystania z ulgi po uzyskaniu przez dziecko w roku podatkowym dochodu (z wyjątkiem renty rodzinnej), przekraczającego ustaloną kwotę (…) dotyczy jedynie dziecka pełnoletniego. Brak jest natomiast takiego warunku w odniesieniu do dziecka małoletniego. Oznacza to, że obliczanie dochodu uzyskanego przez dziecko, należy rozpocząć od dnia ukończenia przez nie 18 roku życia".

Odliczenie na jedno dziecko

Przy uwzględnianiu prawa do ulgi na dzieci w rozliczeniu za 2013 r. podatnicy powinni zwrócić uwagę na osiągnięte przez siebie dochody. Ich wysokość decyduje bowiem o możliwości odliczenia ulgi w przypadku wychowywania/utrzymywania lub sprawowania opieki albo pełnienia funkcji rodziny zastępczej wobec jednego dziecka.

Ustalając wysokość dochodów, należy:

• zsumować dochody opodatkowane według skali podatkowej, jednolitą 19% stawką podatku od dochodów z kapitałów pieniężnych określonych w art. 30b updof, oraz podatkiem liniowym,
   
• pomniejszyć te dochody o kwotę zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a updof.

Aby zatem podatnicy mogli skorzystać z ulgi na jedno dziecko, wspomniane dochody osiągnięte przez oboje małżonków, nie mogą przekroczyć kwoty 112.000 zł. Limit ten obowiązuje, o ile podatnicy pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Ponadto dotyczy on również podatników mających status osób samotnie wychowujących dzieci w rozumieniu art. 6 ust. 4 updof.

Natomiast w przypadku podatników, którzy nie pozostawali w związku małżeńskim lub pozostawali w takim związku tylko przez część 2013 r., próg dochodów, którego przekroczenie skutkuje utratą prawa do ulgi na jedno dziecko, wynosi 56.000 zł. Limit ten odnosi się również do podatników, o których mowa w art. 27f ust. 2d updof, a więc:

• wobec których orzeczono separację,
   
• których małżonkowie zostali pozbawieni praw rodzicielskich lub odbywają karę pozbawienia wolności,

chyba że podatnicy ci mają status osób samotnie wychowujących dzieci (art. 6 ust. 4 updof).

W razie gdy dochody podatników mieszczą się w granicach ustalonego limitu, za każdy miesiąc, w którym spełnione są przesłanki do korzystania z ulgi na dziecko, przysługuje im prawo odliczenia kwoty w wysokości 92,67 zł. W rezultacie kwota rocznego odliczenia na jedno dziecko może wynieść 1.112,04 zł.

Odliczenie na dwoje i więcej dzieci

Dochody osiągnięte przez podatników nie mają znaczenia przy ustalaniu prawa do ulgi na dzieci, jeżeli przynajmniej przez jeden dzień w trakcie 2013 r. wychowywali/utrzymywali lub sprawowali opiekę albo pełnili funkcję rodziny zastępczej wobec więcej niż jednego dziecka.

W takim przypadku za każdy miesiąc, w którym spełnione były warunki do stosowania ulgi, przysługuje im prawo odliczenia kwoty:

• 92,67 zł na pierwsze i drugie dziecko (na każde z nich po 92,67 zł),
   
• 139,01 zł na trzecie dziecko,
   
• 185,34 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Należy jednak pamiętać, że zakres uprawnień przysługujących podatnikom może zmieniać się w trakcie roku podatkowego, w związku ze zmianą liczby dzieci, na które ulga przysługuje.

Odliczenie za część roku

Zasadniczo odliczenie na dziecko przysługuje za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę nad dzieckiem małoletnim bądź w którym utrzymywał dziecko pełnoletnie, o którym mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 updof. Podatnik może jednak utracić prawo do odliczenia za część roku podatkowego.

Taki skutek wywołuje w szczególności zakończenie/przerwanie przez dziecko pełnoletnie nauki lub ukończenie przez nie 25 roku życia. Wówczas odliczenie nie przysługuje za miesiące następujące po miesiącu, w którym zaistniały te okoliczności.

Zgodnie z art. 27f ust. 2c updof, utratą prawa do ulgi za część roku podatkowego skutkuje również:

• umieszczenie dziecka na podstawie orzeczenia sądu w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych albo
   
• wstąpienie dziecka w związek małżeński.

W wymienionych przypadkach odliczenie z tytułu ulgi na dziecko nie przysługuje, poczynając od miesiąca, w którym zaistniały takie okoliczności.

Jeżeli w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza rodzicielska, pełniona funkcja rodziny zastępczej lub sprawowana opieka prawna, wówczas każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia na dane dziecko, obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 updof, za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.