Szybsza amortyzacja samochodu

Przedsiębiorca zakupił nowy samochód osobowy. Czy musi go amortyzować metodą liniową przez 5 lat, czy też może podwyższyć stawkę amortyzacyjną i skrócić okres jego amortyzacji?

Przedsiębiorca może podwyższyć stawkę amortyzacyjną, gdy jest w stanie dowieść, że samochód jest używany bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymaga szczególnej sprawności technicznej.

Nowy samochód osobowy, co do zasady, amortyzuje się metodą liniową przy zastosowaniu stawki określonej w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, zgodnie z którym stawka ta wynosi 20%. Oznacza to, że jego amortyzacja będzie trwała 5 lat.

Przepisy prawa podatkowego przewidują w art. 22i ust. 2 pkt 2 updof i art. 16i ust. 2 pkt 2 updop możliwość skrócenia okresu amortyzacji poprzez podwyższenie stawki amortyzacyjnej. Przedsiębiorcom przysługuje prawo do podwyższenia podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych przewidzianych dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej.

Podatnik ma prawo podwyższyć stawkę amortyzacyjną od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające jej podwyższenie. Może być ona stosowana do momentu, w którym okoliczności te ustaną. Wówczas od miesiąca następnego amortyzacja będzie dokonywana według stawki podstawowej (art. 22i ust. 3 updof i art. 16i ust. 3 updop).

Z objaśnień do Wykazu stawek amortyzacyjnych stanowiącego załącznik do obu ustaw o podatku dochodowym wynika, że przez środki transportu wymagające szczególnej sprawności technicznej, rozumie się te obiekty, które używane są:

• w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym,
   
• w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie.

Trudno natomiast wskazać, kiedy można uznać, że samochód jest używany bardziej intensywnie, gdyż ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia. Pozwala to na subiektywną ocenę sytuacji przez podatnika, ale również na możliwość swobodnej interpretacji przepisu przez organy podatkowe. Podatnik może podwyższyć stawkę amortyzacyjną w każdym przypadku, gdy jest w stanie dowieść, że samochód w następstwie intensywnego użytkowania zużyje się przed upływem 5 lat.

Powszechnie przyjmuje się, że wyznacznikiem intensywności wykorzystania pojazdu jest ilość przejechanych kilometrów. Przebieg pojazdu wpływa na wycenę pojazdu, np. przy sprzedaży lub wypłacie odszkodowania za uszkodzenie samochodu. Ten wskaźnik może być także miarodajny do ustalenia intensywności używania samochodu.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 17 stycznia 2012 r., nr IPPB3/423-992/11-2/JD potwierdził prawidłowość stanowiska podatnika (spółki z o.o.), że: "Biorąc pod uwagę uwarunkowania rynkowe (w tym mające wpływ na przebieg transakcji ubezpieczenia czy zbycia pojazdów samochodowych) należy stwierdzić, że o znacznej a nawet ponadprzeciętnej intensywności wykorzystywania samochodów może świadczyć ich przebieg. (…) Za racjonalne należy więc uznać założenie przyjęte w Spółce, że samochody których roczny przebieg przekracza 50 tys. kilometrów, są używane bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych. O intensywności eksploatacji świadczą też wysokie wydatki związane z używaniem pojazdów". Wniosek o interpretację indywidualną przepisów prawa złożyła spółka z o.o., która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy na rzecz kontrahenta usługi o charakterze niematerialnym polegające m.in. na reklamowaniu, promowaniu farmaceutyków w środowisku medycznym. Z uwagi na specyfikę działalności spółki jej pracownicy przejeżdżają rocznie duże ilości kilometrów w różnych warunkach atmosferycznych oraz drogowych. Spółka ustaliła (na podstawie informacji opublikowanych w prasie motoryzacyjnej dotyczących ofert sprzedaży samochodów), że przeciętnie samochody w Polsce przejeżdżają rocznie ok. 30.000 km. Uwzględniając ten fakt, spółka stosuje dwie stawki amortyzacyjne: 20% - jeżeli roczny przebieg pojazdu nie przekracza 50.000 km, 25% - w przypadku gdy roczny przebieg przekracza 50.000 km.

W podobnej sprawie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 10 stycznia 2012 r., nr ILPB1/415-1310/11-2/AG. Firma wnioskodawczyni świadczy m.in. usługi transportu osobowego do Niemiec. Wykorzystuje do transportu tzw. busy 9-osobowe, które w myśl przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych zaliczane są do samochodów osobowych. Na podstawie zebranych danych ze świadczonych usług, wnioskodawczyni twierdzi, że zakupiony samochód w działalności będzie używany bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych. Pojazd ten będzie wykorzystywany do transportu osób do Niemiec dwa razy w tygodniu. Jeden przejazd z Polski do Niemiec i z powrotem trwa średnio od 23 do 25 godzin. Bus w tym czasie pokona dystans (w zależności od miejsca docelowego w Niemczech) od 2.000 do 2.500 km. Samochody, które poprzednio były tak eksploatowane, po roku użytkowania są w bardzo złym stanie technicznym, z nieprzeciętnym stanem przejechanych kilometrów od 200.000 do 240.000 km. Natomiast inny samochód użytkowany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, tylko do jazdy po mieście, w analogicznym okresie pokonał zaledwie 18.000 km. Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że wnioskodawczyni będzie miała prawo skorzystać z przyspieszonej amortyzacji nowego samochodu osobowego, za pomocą podwyższenia stawki amortyzacyjnej, przy zastosowaniu współczynnika 1,4. Tym samym potwierdził, że duży przebieg może uzasadniać podwyższenie podstawowej stawki amortyzacyjnej.

Nie wszystkie jednak organy podatkowe jednoznacznie rozstrzygały czy w danym stanie faktycznym pojazd jest wykorzystywany w warunkach wskazujących na bardziej intensywne zużycie, twierdząc, że oceny dokonuje podatnik (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 30 marca 2009 r., nr ILPB1/415-52/09-2/AA i Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 listopada 2007 r., nr IBPB1/415-73/07/ZK).