Spółka z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie uprawiania sportu (klub biorący udział w rozgrywkach ligowych). Zawodnicy są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, a ich wynagrodzenie składa się z płacy minimalnej oraz ekwiwalentu (przepisy wewnątrzzakładowe nie określają jednak, za co on przysługuje). Ponadto spółka finansuje pracownikom wyżywienie oraz koszt najmu mieszkania. Czy otrzymane przez pracowników świadczenia podlegają opodatkowaniu i oskładkowaniu?
Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się zarówno otrzymane przez pracownika pieniądze, jak i wartość pieniężną świadczeń w naturze, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
W omawianym przypadku do świadczeń pieniężnych należy zaliczyć otrzymane przez pracownika wynagrodzenie za pracę oraz ekwiwalent. Natomiast do nieodpłatnych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy trzeba zaliczyć zapewnienie pracownikowi wyżywienia oraz zakwaterowania.
Wynagrodzenie za pracę, jako że stanowi przychód ze stosunku pracy, podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 32 updof. Płatnik od kwoty tego przychodu odlicza koszty uzyskania przychodów oraz potrącone przez siebie w danym miesiącu składki na ubezpieczenia społeczne. Ustalony w ten sposób dochód jest podstawą obliczenia zaliczki na podatek dochodowy, która w zależności od wysokości dochodu osiągniętego od początku roku wynosi 18% lub 32%. Zaliczkę na podatek płatnik zmniejsza o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, ale tylko wtedy, gdy posiada złożone przez pracownika oświadczenie PIT-2. Obliczona w opisany sposób zaliczka podlega zmniejszeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w tym miesiącu przez zakład pracy ze środków podatnika (zmniejszenie to nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki).
Wynagrodzenie za pracę stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm. oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).
Do przychodów ze stosunku pracy należy także zaliczyć otrzymywany przez pracowników ekwiwalent. Przy czym wartość niektórych ekwiwalentów korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego. Do wolnych od tego podatku po stronie osób zatrudnionych na umowę o pracę należą:
Wymienione ekwiwalenty są również wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (§ 2 ust. 1 pkt 6 i 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm., zwanego dalej: rozporządzeniem składkowym) oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Jeżeli w omawianym stanie faktycznym do wypłacanego pracownikom ekwiwalentu nie ma zastosowania żadne z podanych zwolnień od podatku i wyłączeń z podstawy wymiaru składek ZUS, to jego wartość należy uznać za przychód podlegający opodatkowaniu i oskładkowaniu.
Do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie nieodpłatnie odpowiednich posiłków (a także napojów) pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, jeśli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Wynika to z art. 232 Kodeksu pracy. Rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny one spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. nr 60, poz. 279).
Z przepisów powołanego rozporządzenia wynika, że posiłki profilaktyczne wydaje się wówczas, gdy mamy do czynienia przede wszystkim z ciężką pracą fizyczną, a także gorącym i zimnym mikroklimatem. Posiłki te powinny być wydawane w formie jednego dania gorącego, o wartości kalorycznej około 1.000 kcal i powinny zawierać 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów i 15% białek.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić posiłki w formie jednego dania gorącego, w czasie regulaminowych przerw w pracy pracownikom, którzy wykonują prace m.in.:
Stanowiska pracy, na których pracownicy powinni otrzymywać posiłki oraz szczegółowe zasady ich wydawania ustala pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeśli w zakładzie nie działają związki zawodowe - po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.
Wartość posiłku przysługującego na podstawie wymienionych przepisów, tj. przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jest wolna od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 updof oraz wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (§ 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia składkowego) oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Natomiast w sytuacji gdy pracodawca finansuje pracownikowi inne posiłki niż profilaktyczne, wówczas wskazane wcześniej zwolnienie od podatku nie ma zastosowania. W konsekwencji wartość opłaconych pracownikowi posiłków stanowi jego przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu.
| Zwróć uwagę!
Gdy przedmiotem nieodpłatnych świadczeń na rzecz pracowników są zakupione usługi gastronomiczne, ich wartość ustala się według cen zakupu (art. 11 ust. 2a pkt 2 updof). |
Jeżeli natomiast chodzi o składki na ubezpieczenia społeczne, to wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł, jest wyłączona z podstawy wymiaru tych składek. Tak wynika z § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia składkowego. Wartość takich posiłków nie stanowi również podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Z nieodpłatnym świadczeniem na rzecz pracownika, którego wartość stanowi przychód ze stosunku pracy, mamy do czynienia również, gdy pracodawca wynajmuje mieszkanie i opłaca koszty jego wynajmu. W tym przypadku przychodem jest równowartość czynszu najmu.
W sytuacji gdy pracodawca udostępnia wynajęty lokal mieszkalny kilku pracownikom, to aby ustalić każdemu z nich przychód, należy równowartość czynszu najmu podzielić przez liczbę pracowników, którym dany lokal został udostępniony.
Wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników jest wolna od podatku, do wysokości i na zasadach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 19 i ust. 14 updof. Z powołanych przepisów wynika, że wolna od podatku jest wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników:
W przypadku gdy nie jest spełniony choć jeden z wymienionych warunków, cała wartość świadczenia ponoszona z tytułu zakwaterowania pracowników podlega opodatkowaniu. Jeżeli natomiast warunki te są spełnione, wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników jest wolna od podatku - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł.
Należy zauważyć, że kwota 500 zł jest limitem miesięcznym, przypadającym na jednego pracownika. Jeżeli wartość świadczenia z tytułu nieodpłatnego udostępnienia mieszkania przekroczy u pracownika w danym miesiącu 500 zł, to nadwyżka ponad tę kwotę podlega opodatkowaniu.
Wartość udostępnionego pracownikom zakwaterowania stanowi przychód pracowników ze stosunku pracy podlegający oskładkowaniu. W podstawie wymiaru składek uwzględnia się wartość pieniężną tego świadczenia w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu obowiązujących u pracodawcy, a w razie ich braku:
Tak stanowi § 3 pkt 3 rozporządzenia składkowego.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
