U podatników PIT prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów rzeczowe składniki majątku, związane z działalnością gospodarczą, niezaliczone (zgodnie z przepisami ustawy o PIT) do środków trwałych stanowią wyposażenie.
W praktyce do wyposażenia zalicza się składniki majątku, które w oparciu o kryterium wartościowe, tj. ze względu na ich niską wartość początkową (nieprzekraczającą 3.500 zł) nie zostały uznane za środki trwałe (art. 22d ust. 1 updof). Za wyposażenie uznać należy również składniki majątku (także o znacznej wartości początkowej, jak np. samochody, lokale) wykorzystywane przez podatnika na potrzeby działalności gospodarczej lub oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu, które nie kwalifikują się do środków trwałych z uwagi na to, że przewidywany okres ich używania na potrzeby działalności gospodarczej jest krótszy niż rok (art. 22a ust. 1 updof).
Konsekwencją zaliczenia składników majątku do wyposażenia jest możliwość ujęcia kosztów ich nabycia (wytworzenia) jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. Organy podatkowe potwierdzają możliwość uznania wydatków na nabycie (wytworzenie) takich składników majątku za koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 updof, jeżeli spełnione są przesłanki określone w tym przepisie. Wskazuje na to m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 października 2011 r., nr IBPBI/1/415-772/11/WRz. Organ podatkowy stwierdził w niej, że: "(…) Wnioskodawczyni do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej może zaliczyć wydatki poniesione na nabycie (…) samochodu osobowego, który będzie wykorzystywany dla celów prowadzonej działalności gospodarczej a którego okres używania będzie krótszy niż rok i który z tej przyczyny nie zostanie zaliczony do środków trwałych. (…) zaliczenie do kosztu uzyskania przychodu wydatku na nabycie ww. składnika majątku, jest możliwe jeżeli Wnioskodawczyni wykaże, iż składnik ten będzie faktycznie wykorzystywany w działalności gospodarczej i przyczyni się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (…)".
Kwalifikując składniki majątku do wyposażenia z uwagi na długość okresu używania w firmie (krótszy niż rok), podatnicy powinni zachować ostrożność. W sytuacji bowiem, gdy faktyczny okres wykorzystania tych składników na potrzeby działalności gospodarczej przekroczy rok, konieczne będzie ich przekwalifikowanie na środki trwałe. Operacja ta znajduje odzwierciedlenie w kosztach podatkowych. Wówczas bowiem zachodzi potrzeba zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres dotychczasowego używania danego składnika majątku (art. 22e ust. 1 updof). Podatnicy z obligowani są też do zapłaty odsetek, naliczonych według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych. Odsetki te nalicza się za okres od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie (wytworzenie) składników majątku do dnia, w którym okres ich używania przekroczył rok.
Czasami przedsiębiorcy decydują się na przekazanie na własne potrzeby wyposażenia wykorzystywanego w działalności gospodarczej. W takiej sytuacji zasadne jest wykreślenie składników wyposażenia, których wartość początkowa przekraczała 1.500 zł, z ewidencji wyposażenia (wyposażenie o niższej wartości nie jest objęte tą ewidencją).
Ustawa o PIT nie określa skutków wycofania składników wyposażenia z majątku firmy i przekazania do majątku prywatnego. Jednak jak wskazują wyjaśnienia organów podatkowych, taka operacja może wymagać podatkowego rozliczenia.
Powstanie przychodu w następstwie wycofania
Przesunięcie składników wyposażenia z majątku firmy do majątku prywatnego może być podyktowane różnymi okolicznościami. Jednak bez względu na te okoliczności zdarzenie to nie powoduje u podatników powstania przychodu z działalności gospodarczej, bowiem nie stanowi odpłatnego zbycia w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 1 updof, i nie wiąże się z uzyskaniem przysporzenia majątkowego.
Stanowisko to ma potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 5 kwietnia 2012 r., nr IPT-PB1/415-366/11-5/ASZ oraz w Katowicach z 29 października 2012 r., nr IBPBI/1/415-916/12/WRz. W ostatniej z przywołanych interpretacji organ podatkowy wyjaśnił, że: "(…) czynność wycofania składnika majątku (…) z działalności gospodarczej i przekazania go na potrzeby osobiste, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rodzi żadnych skutków podatkowych, w tym podatku. Majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku osobistego, dlatego też przekazanie składnika majątku z prowadzonej działalności gospodarczej na potrzeby osobiste nie powoduje powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy. Poprzez tę czynność nie uzyska on żadnego przysporzenia majątkowego. Nastąpi wyłącznie przesunięcie rzeczy z majątku związanego z działalnością gospodarczą do majątku osobistego".
Z powstaniem przychodu podatkowego nie wiąże się również nieodpłatne zbycie (np. poprzez darowiznę) składników wyposażenia wcześniej przekazanych przez podatników do majątku prywatnego, czy przejęcie tych składników do majątku firmowego przez prowadzącego odrębną działalność gospodarczą współmałżonka podatnika (gdy składniki te objęte są wspólnością majątkową).
Przychód z działalności gospodarczej może powstać, jeżeli po przekazaniu składników wyposażenia na potrzeby osobiste zostaną one odpłatnie zbyte. Istotny jest przy tym element czasu. Odpłatne zbycie wspomnianych składników majątkowych powoduje obowiązek rozliczenia przychodu z działalności gospodarczej, gdy do transakcji tej dojdzie przed upływem sześciu lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło wycofanie składnika majątku z działalności (art. 10 ust. 2 pkt 3 updof). Przy czym przychód z tego źródła przychodów powstanie pod warunkiem, że w związku z wycofaniem wyposażenia z działalności gospodarczej nie dojdzie do korekty kosztów o wydatki na jego nabycie (o czym mowa w dalszej części niniejszego opracowania). W przeciwnym razie konsekwencje odpłatnego zbycia należy rozpatrywać na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 updof.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na odmienne skutki wniesienia składników majątku (tu: wyposażenia) wycofanego z firmy jako wkładu niepieniężnego do spółki osobowej lub spółki kapitałowej. Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 50b updof, przychód z tytułu przeniesienia własności składników majątkowych będących przedmiotem wkładu niepieniężnego do spółki niebędącej osobą prawną jest wolny od podatku. Z kolei objęcie udziałów w spółkach mających osobowość prawną w zamian za wniesione przedmiotem wkładu niepieniężnego składniki majątku powoduje powstanie przychodu z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 9 updof), który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b updof.
Korekta firmowych kosztów
Ustawa o PIT nie ogranicza swobody podatników w dysponowaniu składnikami wyposażenia. Warto jednak zwrócić uwagę na konsekwencje stwierdzenia, że zużywające się stopniowo rzeczowe składniki majątku przedsiębiorstwa, niezaliczane zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych (czyli wyposażenie), nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz:
W takim przypadku, stosownie do regulacji zawartych w art. 23 ust. 1 pkt 49 updof, wydatków poniesionych na zakup tego rodzaju składników majątku nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W świetle wskazanych uregulowań pojawia się wątpliwość, czy przesunięcie przez podatników składników wyposażenia z majątku firmy do majątku prywatnego, powoduje obowiązek skorygowania kosztów uzyskania przychodów, do których zostały zaliczone wydatki na nabycie (wytworzenie) tych składników?
Resort finansów w rygorystyczny sposób interpretuje powołany przepis. Wskazuje na to odpowiedź Ministerstwa Finansów (pismo z 27 sierpnia 2012 r.) na pytanie naszego Wydawnictwa, dotyczące oceny skutków podatkowych związanych z wycofaniem z firmy samochodu osobowego niezaliczonego do środków trwałych z uwagi na okres wykorzystywania go w działalności gospodarczej przez okres krótszy niż rok. W ocenie resortu, wycofanie składnika z działalności gospodarczej przed upływem roku od przyjęcia go do używania i przekazanie go na cele osobiste podatnika rodzi obowiązek zmniejszenia kosztów podatkowych o wydatki na jego nabycie (wytworzenie) zaliczone do kosztów podatkowych.
Takie stanowisko prezentują również organy podatkowe. Przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 grudnia 2012 r., nr IPPB1/415-1163/12-5/KS. Organ podatkowy wyjaśnił w niej podatnikowi, zamierzającemu przekazać na cele osobiste niezaliczony do środków trwałych lokal, wcześniej nabyty i wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, że: "(…) wykorzystywanie do celów osobistych (składnika majątku - przyp. red.) zaliczonego do zużywających się stopniowo składników majątku (…), wykorzystywanego w działalności gospodarczej poniżej jednego roku, powoduje konieczność korekty kosztów uzyskania przychodów, jeżeli wcześniej wydatki poniesione na jego nabycie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Trudno bowiem uznać, iż wydatek na nabycie rzeczowego składnika majątku, zużywającego się stopniowo był poniesiony w celu uzyskania przychodów, skoro składnik ten zostanie przed upływem 12 m-cy wycofany z działalności gospodarczej na cele osobiste. Jednocześnie podkreślić należy, iż korekta kosztów dotyczy całej kwoty wydatków poniesionych na nabycie danego składnika majątku. Dyspozycja (...) art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy (updof - przyp. red.) wyraźnie odnosi się do wydatków na nabycie, a nie do ich części. Przepis ten nie pozwala na proporcjonalne rozliczenie wydatków na nabycie w stosunku do okresu wykorzystywania składnika majątku dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, jeśli rzeczowy składnik majątku z uwagi na przewidywany przez podatnika okres używania krótszy niż rok nie został zaliczony do środków trwałych".
W tym miejscu powstaje pytanie o skutki podatkowe wycofania z działalności i przekazania na prywatne potrzeby składników majątku zaliczonych do wyposażenia z uwagi na wartość początkową nieprzekraczającą 3.500 zł. Taka operacja nie musi oznaczać konieczności zmniejszenia kosztów podatkowych. Bez względu bowiem na sposób wykorzystania składników wyposażenia po ich wycofaniu z majątku firmy, nie będzie podstaw do kwestionowania ujęcia w kosztach podatkowych wydatków na nabycie (wytworzenie) tych składników, jeżeli podatnicy wykażą, że poniesienie wydatków było racjonalne i gospodarczo uzasadnione, a korzystanie ze składników wyposażenia przyczyniło się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Przepis art. 23 ust. 1 pkt 49 updof powinien mieć zastosowanie do korygowania kosztów w przypadku stwierdzenia, że zakup składników majątku nie był dokonany na cele działalności gospodarczej, ale na cele osobiste podatnika. Ciężar udowodnienia, że zakupu nie dokonano w celach osobistych, jak również wykazanie związku poniesionych wydatków z działalnością gospodarczą oraz ich wpływu na wysokość osiągniętych przychodów ciąży na podatniku.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
