Świadczenia pracodawcy ponoszone w związku z udziałem pracownika w kursie zawodowym

Pracodawca kieruje pracowników na szkolenia, w celu uzyskania przez nich uprawnień branżowych (np. obsługa wózka widłowego albo koparki). Szkolenia odbywają się w innej miejscowości. Koszty dojazdu na te szkolenia (pojazdem służbowym), jak i koszty samego szkolenia pokrywa pracodawca. Czy w związku z tym u pracowników powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym?

W sytuacji gdy pracownik podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, to kwota sfinansowanych przez pracodawcę kosztów nauki tego pracownika (m.in. opłaty za kurs zawodowy i przejazdy) korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 updof.

Wartość świadczeń otrzymanych przez pracownika na podnoszenie kwalifikacji zawodowych zalicza się do przychodów ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 updof. Jednak fakt zaliczenia tych świadczeń do przychodów pracownika nie zawsze oznacza ich opodatkowanie.

Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego (art. 21 ust. 1 pkt 90 updof).

Pod pojęciem "odrębnych przepisów", o których mowa w powołanym zwolnieniu, należy rozumieć regulacje zawarte w art. 103¹-103⁵ Kodeksu pracy.

W myśl tych unormowań, przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Pracownikowi zaś, który podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, przysługuje urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub z części dnia pracy (na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania), z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (wynagrodzenie to nie korzysta jednak ze zwolnienia od podatku). Ponadto, zgodnie z dyspozycją art. 103³ K.p., pracodawca może przyznać takiemu pracownikowi dodatkowe świadczenia, a w szczególności pokryć opłaty za:

• kształcenie,
   
• przejazd,
   
• podręczniki,
   
• zakwaterowanie.

Przepis ten nie zawiera katalogu zamkniętego, co oznacza, że pracodawca może przyznać również inne świadczenia dodatkowe (np. zwrot wydatków poniesionych przez pracownika na wyżywienie podczas wyjazdu na szkolenie).

Z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe, co do zasady, pracodawca powinien zawrzeć umowę na piśmie, określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Zawarcie takiej umowy nie jest konieczne, w przypadku gdy pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 103⁴ K.p.).

W świetle wyjaśnień Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej opublikowanych na stronie internetowej tego resortu (www.mpips.gov.pl), omawiane przepisy Kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale mogą mieć zastosowanie również, w przypadku gdy planowany jest awans pracownika lub też pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku, czy ze względu na zmianę profilu działalności firmy.

Z pytania wynika, że pracownicy podnoszą kwalifikacje na kursach zawodowych w celu uzyskania uprawnień branżowych, w zakresie m.in. obsługi wózka widłowego albo koparki - na podstawie skierowania pracodawcy (a zatem z inicjatywy pracodawcy).

W takich okolicznościach kwota sfinansowanych przez pracodawcę kosztów nauki pracownika (m.in. opłaty za kurs zawodowy i przejazdy) korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 updof.

Tym samym pracodawca nie jest obowiązany do naliczania i odprowadzania podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty omawianego świadczenia.