W dokumentach rejestrowych pełna nazwa naszej spółki brzmi: "Firma Handlowa X" Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a skrócona: "Firma Handlowa X" Sp. z o.o. Bardzo często nasi dostawcy wystawiają faktury, pisząc nazwę naszej firmy bez cudzysłowu albo stosują skrót FH, zamiast słów "Firma Handlowa". Czy opisane błędy w nazwie firmy mogą powodować negatywne konsekwencje od strony podatku dochodowego od osób prawnych, tj. zakwestionowanie ujęcia wydatku w kosztach uzyskania przychodów?
Jeżeli na podstawie informacji zawartych na fakturze (np. adresu odbiorcy faktury) nie budzi wątpliwości, że skierowana jest ona do firmy, o której mowa w pytaniu i jeżeli potwierdzone tą fakturą koszty pozostają w związku z działalnością tej firmy oraz spełniają inne wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych warunki, to koszty te podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów.
Dokumentowanie kosztów
Jak wynika z art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Wskazać należy, że definicja "kosztów uzyskania przychodów" ani inne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazują sposobu, w jaki podatnik obowiązany jest dokumentować poniesione koszty. Przepisy te nie uzależniają także uznania danego wydatku za koszt podatkowy, od sposobu udokumentowania takiego wydatku. Istotne jest wykazanie faktu poniesienia danego wydatku oraz jego związku z działalnością podatnika oraz uzyskiwanymi w jej następstwie przychodami. Jednak, zgodnie z jednolicie prezentowanymi w piśmiennictwie poglądami, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, to wydatek taki musi zostać przez podatnika właściwie udokumentowany.
W tym miejscu przypomnieć jednak należy ogólną, wynikającą z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej zasadę, że w postępowaniu podatkowym lub kontrolnym jako dowód należy dopuścić wszystko to, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dowodami w postępowaniu podatkowym, zgodnie z art. 181 Ordynacji podatkowej, mogą być w szczególności księgi podatkowe, deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty.
Zdaniem fiskusa
W interpretacjach organów podatkowych prezentowany jest często pogląd o możliwości zaliczenia do podatkowych kosztów tylko tych wydatków, które przez podatnika zostały udokumentowane w sposób wskazany w ustawie o rachunkowości. Na poparcie tego można w tym miejscu przywołać stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wyrażone w interpretacji indywidualnej z 28 kwietnia 2011 r., nr IPPB5/423-156/11-4/AM, w którym organ ten przedstawił zasady dokumentowania kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z tym stanowiskiem: "(…) aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, musi być właściwie udokumentowany. Brak stosownych dokumentów, zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa uniemożliwia zaliczenie danego wydatku do tych kosztów. Podatnik powinien zatem posiadać dowody, które potwierdzać będą faktyczne wykonanie transakcji zakupu towarów, materiałów oraz usług. Zgodnie z art. 9 ust. 1 updop, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy (…). Zasady prowadzenia tej ewidencji przez podatników określa ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.)".
Zasada prawdy obiektywnej
Naszym zdaniem, wyrażony w przedstawionym stanowisku Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie pogląd o zasadności wyłączenia z podatkowych kosztów wydatków udokumentowanych z naruszeniem wskazanych zasad rachunkowych, nie ma umocowania w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a także jest sprzeczny z określoną w art. 122 Ordynacji podatkowej zasadą prawdy obiektywnej. Zgodnie z tym przepisem, w toku postępowania podatkowego organy podatkowe zobowiązane są do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. Nie można zaś uznać za "działanie zmierzające do wyjaśnienia stanu faktycznego" wyłączenie danego wydatku z kosztów uzyskania przychodów tylko z tego powodu, że wydatek taki został udokumentowany w sposób odbiegający od wymogów rachunkowych lub na podstawie faktury zawierającej błędy.
Dlatego w pełni należy zgodzić się z treścią wyroku WSA w Łodzi z 8 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 495/11 (orzeczenie prawomocne). W wyroku tym Sąd stwierdził: "Przepisy ustawy o rachunkowości nie mają charakteru podatkotwórczego, stąd też dla celów zaliczenia danych wydatków do kosztów uzyskania przychodu miarodajne są wyłącznie przepisy podatkowe (por. np. powoływany w skardze wyrok WSA z dnia 27 kwietnia 2004 r., III SA 3041/02, LEX nr 150833, prawomocny wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 25 listopada 2008 r. I SA/Go 715/08, LEX nr 530265 i wiele innych). Powyższe oznacza, że za koszt uzyskania przychodu można uznać również wydatek, który został udokumentowany nierzetelnym lub wadliwym dowodem księgowym, jeżeli w toku postępowania podatkowego podatnik wykaże, że operacja gospodarcza opisana w tym dowodzie faktycznie wystąpiła oraz, że poniósł jej koszt".
Jeszcze wyraźniej kwestię tę ujął NSA w Rzeszowie w wyroku z 17 kwietnia 1998 r., sygn. akt SA/Rz 130/97, stwierdzając w nim, że "(…) wystawienie wadliwego dowodu księgowego nie niweczy samego faktu poniesienia wydatku, jeżeli służył osiągnięciu przychodów, a podatnik wykazuje innymi dowodami zaistnienie zdarzenia gospodarczego uzasadniającego ten wydatek".
W świetle tych orzeczeń, a także zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej, przyjąć zatem należy, że jeżeli na podstawie informacji zawartych na otrzymanej przez firmę fakturze nie budzi wątpliwości fakt, że skierowana jest ona do tej firmy i jeżeli potwierdzone tą fakturą koszty pozostają w związku z działalnością firmy oraz spełniają inne wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych warunki, to koszty te podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów firmy.
|