Odprawa pieniężna dla zwalnianego pracownika opodatkowana z uwzględnieniem kosztów uzyskania przychodów

Zwalnianemu pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym wypłaciliśmy odprawę pieniężną. Czy obliczając zaliczkę na podatek od tej odprawy, obowiązani byliśmy zastosować koszty uzyskania przychodów?

Obliczenie zaliczki na podatek od odprawy pieniężnej wypłacanej zwalnianemu pracownikowi wymagało zastosowania kosztów uzyskania przychodów.

Każdy podmiot zatrudniający co najmniej 20 pracowników jest objęty regulacjami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 ze zm.). Przepisy tej ustawy przewidują wypłacanie odpraw pracownikom zwalnianym z pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Wysokość odprawy pieniężnej jest uzależniona od stażu zakładowego i wynosi jedno, dwu lub trzymiesięczne wynagrodzenie. Odprawę należy wypłacić pracownikowi w ostatnim dniu trwania stosunku pracy.

Odprawa wypłacona zwalnianemu pracownikowi stanowi u niego przychód ze stosunku pracy określony w art. 12 updof.

Wprawdzie z art. 21 ust. 1 pkt 3 updof wynika, że zwolnione od opodatkowania są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, ale jako wyjątek w literze b) tego przepisu zostały wymienione odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Oznacza to, że omawiana odprawa podlega opodatkowaniu.

Koszty uzyskania przychodu uwzględnia się przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy, w przypadku gdy w danym miesiącu pracownik uzyskał przychód ze stosunku pracy.

Koszty te przysługują pracownikowi niezależnie od tego, czy w danym miesiącu pracownik świadczył pracę, czy jej nie świadczył. Jedyną przesłanką warunkującą ich zastosowanie jest osiągnięcie przez pracownika w tym miesiącu przychodu ze stosunku pracy. Koszty uzyskania przychodów przysługują również po ustaniu zatrudnienia, jeżeli po tym dniu pracownik otrzyma przychody ze stosunku pracy.

Jeżeli więc w danym miesiącu nastąpiła jakakolwiek wypłata ze strony pracodawcy na rzecz pracownika, np. odprawy, to koszty uzyskania przychodu należy uwzględnić bez względu na to, czy pracownik ten świadczył pracę cały miesiąc, czy nie przepracował ani jednego dnia, gdyż np. przebywał na urlopie bezpłatnym.

Przy obliczaniu zaliczek płatnik podatku może stosować u pracownika koszty uzyskania w wysokości podstawowej lub podwyższonej. Koszty podstawowe w wysokości 111,25 zł miesięcznie przysługują każdemu pracownikowi otrzymującemu w danym miesiącu przychód ze stosunku pracy. Koszty podwyższone stosuje się natomiast wtedy, gdy pracownik złożył oświadczenie, iż jego miejsce stałego lub czasowego zamieszkania położone jest poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy i pracownik ten nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. Zakład pracy zobligowany jest w takiej sytuacji przyjąć przy obliczaniu zaliczki na podatek koszty w wysokości 139,06 zł miesięcznie.

Należy dodać, że przy ustalaniu zaliczki na podatek od należności ze stosunku pracy wypłaconych po ustaniu zatrudnienia kosztów podwyższonych nie stosuje się.

Co do składek ZUS, to jak wynika z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106 ze zm.), podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Na postawie przytoczonego przepisu wyłączone ze składek na ubezpieczenia społeczne są również odprawy wypłacane zwalnianym pracownikom, przysługujące na podstawie powołanej ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób (art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), co oznacza, że omawiana odprawa nie stanowi też podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.