Składki ZUS w 2014 r. opłacane przez przedsiębiorców na ubezpieczenia własne i osób współpracujących

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Tak stanowi art. 18 ust. 8 ustawy o sus.

Od niższej podstawy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe mogą opłacać osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (o ile spełniają warunki określone w art. 18a ustawy o sus). Dla tych osób podstawę wymiaru składek na przedmiotowe ubezpieczenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia, czyli od 1 stycznia 2014 r. kwota nie niższa niż 504 zł (30% z kwoty 1.680 zł). Co istotne prawo do opłacania składki od obniżonej podstawy dotyczy tylko osób prowadzących działalność gospodarczą (nie osób z nimi współpracujących).

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być przy tym wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (czyli w 2014 r. nie wyższa niż 112.380 zł).

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe ww. osób stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 20 ustawy o sus). Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia nie stosuje się ograniczenia do rocznej kwoty granicznej, o którym mowa wyżej, a ponadto podstawa wymiaru składki chorobowej nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2014 r. kwoty 9.365 zł).

W świetle powyższego, składki na ubezpieczenia społeczne należne za okres od stycznia do grudnia 2014 r. ustalone od najniższych podstaw, zakładając, że właściwa dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą stopa procentowa składki wypadkowej wynosi 1,93% wynoszą odpowiednio:

Najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu za miesiąc, w którym przedmiotowe ubezpieczenia trwały przez część miesiąca oraz gdy osoba ubezpieczona spełnia warunki do przyznania zasiłku z tytułu prowadzonej działalności (lub współpracy). Zmniejszenia dokonuje się, zgodnie z art. 18 ust. 9 ustawy o sus, tj. dzieląc kwotę najniższej podstawy przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej). Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa wyżej, w IV kwartale 2013 r. wyniosło 4.005,97 zł. A zatem w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. najniższa podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nim współpracujących wynosi 3.004,48 zł (75% z 4.005,97 zł).

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust. 2 ustawy zdrowotnej). Oznacza to, że podstawa wymiaru tej składki nie ulega zmniejszeniu za miesiąc, w którym ubezpieczenie to trwało tylko przez część miesiąca bądź ubezpieczony spełniał warunki do przyznania zasiłku.

Zwracamy uwagę! Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w art. 82 ust. 5 ustawy zdrowotnej, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Przy czym jeśli uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności - składka zdrowotna opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki. Przykładowo osoba będąca wspólnikiem w dwóch spółkach jawnych opłaca składkę zdrowotną w podwójnej wysokości.

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność opłacają za siebie i osoby z nimi współpracujące także składki na Fundusz Pracy ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia) wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, o ile osoba prowadząca działalność lub osoba współpracująca nie osiągnęła wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - w przypadku kobiety i co najmniej 60 lat - w przypadku mężczyzny. Tak wynika z art. 104 ust. 1, art. 104b ust. 2 i art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.).

Od 20 stycznia 2014 r. osoba fizyczna rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Z działalności podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Wariant 1 - nie spełnia warunków do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach.

Za styczeń 2014 r. obowiązana jest opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż 870,04 zł (2.247,60 zł : 31 dni x 12 dni), na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od podstawy, którą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 3.004,48 zł. Ponadto od kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne powinna opłacić składkę na Fundusz Pracy (przyjmujemy, że nie osiągnęła wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna).

Wariant 2 - spełnia warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach.

Za styczeń 2014 r. obowiązana jest opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż 195,10 zł (504 zł : 31 dni x 12 dni), na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od podstawy, którą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 3.004,48 zł. Nie opłaca za siebie składki na Fundusz Pracy.