W terminie do 31 stycznia 2013 r. płatnik składek jest obowiązany przekazać do ZUS informację ZUS IWA za 2012 r. Obowiązek ten dotyczy płatnika, który:
1) był zgłoszony nieprzerwanie w ZUS jako płatnik składki wypadkowej od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. i co najmniej 1 dzień w styczniu 2013 r.,
2) w 2012 r. zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych,
3) był wpisany do rejestru REGON w dniu 31 grudnia 2012 r.
Przedstawione warunki muszą być spełnione łącznie.
Powyższe wynika z przepisów:
Ad. 1) Nieprzerwanie zgłoszonym w ZUS jako płatnik składki na ubezpieczenie wypadkowe jest płatnik, u którego w każdym z miesięcy 2012 r. przynajmniej jedna osoba podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu. Obowiązku złożenia informacji ZUS IWA nie ma zatem płatnik, który choć w jednym miesiącu 2012 r. nie był płatnikiem składki wypadkowej (tzn. ani jeden ubezpieczony nie podlegał temu ubezpieczeniu). Tego obowiązku nie ma też płatnik, który w 2012 r. był nieprzerwanie płatnikiem składki wypadkowej, ale w styczniu 2013 r. nie zgłaszał ani jednej osoby do tego ubezpieczenia.
Przykład |
Spółka z o.o. rozpoczęła prowadzenie działalności od 1 lutego 2012 r. Od tego miesiąca do nadal zgłasza do ubezpieczenia wypadkowego kilkanaście osób. Spółka nie składa informacji ZUS IWA za 2012 r., ponieważ nie była nieprzerwanie płatnikiem składki wypadkowej w 2012 r.
Przykład |
Spółka z o.o. w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego kilkunastu pracowników. Z dniem 31 grudnia 2012 r. rozwiązała umowy z wszystkimi pracownikami i od 1 stycznia br. (przez cały miesiąc) do ubezpieczenia wypadkowego nie zgłasza żadnej osoby. Spółka nie składa informacji ZUS IWA za 2012 r.
Ad. 2) Liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej 1 dzień (art. 28 ust. 3 ustawy wypadkowej). Przy ustalaniu tej liczby w ciągu miesiąca daną osobę uwzględnia się jako jednego ubezpieczonego. Ponieważ informację ZUS IWA za 2012 r. składają płatnicy zgłoszeni nieprzerwanie w ZUS jako płatnicy składki wypadkowej od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r., przy ustalaniu liczby ubezpieczonych liczba miesięcy zawsze wynosi 12. Liczbę ubezpieczonych zaokrągla się do jedności w górę, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5 lub w dół, jeśli jest mniejsza od 0,5.
Przykład |
Płatnik składek prowadzi działalność gospodarczą od kilku lat. W 2012 r. zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego:
m-c | I-III | IV-VI | VII-IX | X-XI | XII | r-m |
liczba ubezpieczonych | 8 | 15 | 21 | 14 | 10 | 170 |
Liczba ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2012 r. wyniosła 14, zgodnie z wyliczeniem: 170 : 12 = 14,16, po zaokrągleniu 14.
W liczbie ubezpieczonych nie uwzględnia się osób, które:
Zwracamy uwagę! W liczbie ubezpieczonych uwzględnia się osoby, które przez cały miesiąc pobierały wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, albo zasiłek opiekuńczy.
Przykład |
Spółka z o.o. prowadzi działalność od dwóch lat i zatrudnia kilkunastu pracowników. We wrześniu 2012 r. zatrudnionych było 15 pracowników, w tym:
Przy ustalaniu liczby ubezpieczonych w ciągu września 2012 r. należy wyłączyć 2 pracownice, tj. przebywającą przez cały wrzesień na urlopie wychowawczym oraz pobierającą przez cały ten miesiąc zasiłek macierzyński.
Zatem we wrześniu 2012 r. spółka zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego 13 osób.
Przykład |
Pracodawca z dniem 30 listopada 2012 r. rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę. W dniu 3 grudnia 2012 r. wypłacił byłemu pracownikowi wynagrodzenie za pracę wykonywaną w listopadzie 2012 r. W dokumentach rozliczeniowych sporządzonych za grudzień 2012 r. pracodawca wykazał tę osobę z kodem tytułu ubezpieczenia 30 00 0 0 i rozliczonymi składkami od wypłaconego w grudniu wynagrodzenia. W liczbie osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu grudnia 2012 r. nie uwzględnił tej osoby, bowiem w grudniu nie podlegała ona ubezpieczeniu wypadkowemu ani przez jeden dzień.
Formularz ZUS IWA - "Informacja o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe" stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia z dnia 29 listopada 2002 r. Poniżej przedstawiamy sposób wypełniania informacji ZUS IWA.
W bloku I - "Dane organizacyjne" płatnik składek wpisuje odpowiednio w polach:
W przypadku gdy płatnik składa korektę informacji w wyniku ustaleń kontroli ZUS, wypełnia pole 06, w którym wpisuje znak i numer decyzji pokontrolnej. W tym bloku płatnik nie wypełnia pól od 03 do 05.
W bloku II - "Dane identyfikacyjne płatnika składek" płatnik składek wpisuje dane identyfikacyjne zgodne z danymi podanymi w zgłoszeniu płatnika składek na druku ZUS ZPA lub ZUS ZFA (z uwzględnieniem zgłoszonych zmian tych danych na druku ZUS ZIPA).
W bloku III - "Dane o liczbie ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego" płatnik wpisuje w polu 01 liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego (ustaloną zgodnie z zasadami przedstawionymi na str. 12-13).
W bloku IV - "Zestawienie danych do ustalenia kategorii ryzyka dla płatnika składki" płatnik składek wpisuje w polu 01 rodzaj przeważającej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), ujęty w rejestrze REGON w dniu 31 grudnia roku, za który składana jest informacja ZUS IWA. Jest to 5-znakowy kod z zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacyjnego REGON, aktualnego na dzień 31 grudnia roku, za który składana jest informacja ZUS IWA. W informacji ZUS IWA składanej za 2012 r. należy podać rodzaj przeważającej działalności wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) - Dz. U. nr 251, poz. 1885 ze zm., tzw. PKD 2007, ujęty w rejestrze REGON w dniu 31 grudnia 2012 r.
W polu 02 podaje liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem, które miały miejsce w ciągu roku, za który składana jest informacja ZUS IWA.
Ustalając liczbę poszkodowanych odpowiednio w odniesieniu do:
Przykład |
Wypadek przy pracy, w którym poszkodowany został pracownik, zdarzył się 27 grudnia 2012 r. Sporządzenie protokołu powypadkowego i zarejestrowanie wypadku w rejestrze wypadków nastąpiło 4 stycznia 2013 r. Poszkodowany powinien zostać uwzględniony w informacji ZUS IWA składanej za rok 2013.
Przykład |
Wypadek przy pracy, w którym poszkodowany został zleceniobiorca, zdarzył się 28 grudnia 2011 r. Sporządzenie karty wypadku nastąpiło w dniu 3 stycznia 2012 r. Poszkodowany powinien zostać uwzględniony w informacji ZUS IWA składanej za rok 2012.
Jeżeli w danym roku ani jeden ubezpieczony podlegający ubezpieczeniu wypadkowemu nie został poszkodowany w wypadku przy pracy, w polu 02 płatnik wpisuje cyfrę "0".
W polu 03 pracodawca podaje liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich, które miały miejsce w ciągu roku, za który składana jest informacja ZUS IWA. Płatnik ustala ją na takich samych zasadach jak określone dla wypełnienia pola 02.
Wspomnijmy, że za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. Natomiast za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała (art. 3 ust. 4 i 5 ustawy wypadkowej).
Przykład |
W wyniku wypadku przy pracy, który zdarzył się 9 marca 2012 r., zginął pracownik. Sporządzenie protokołu powypadkowego i zarejestrowanie wypadku w rejestrze wypadków nastąpiło w dniu 15 marca 2012 r. Poszkodowany powinien zostać uwzględniony w informacji ZUS IWA składanej za 2012 r.
Liczba poszkodowanych podana w polu 03 bloku IV nie może być wyższa od liczby wykazanej w polu 02 tego bloku.
W polu 04 płatnik wpisuje liczbę wszystkich zatrudnionych w warunkach, w których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, według stanu na dzień 31 grudnia roku, za który składana jest informacja ZUS IWA. Ustalając tę liczbę bierze się pod uwagę wyłącznie pracowników, tj. osoby pozostające w stosunku pracy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Danego pracownika uwzględnia się w tej liczbie tylko jeden raz. Z wyjaśnień ZUS wynika, że przy ustalaniu tej liczby zatrudnionych stosuje się zasady obowiązujące przy wypełnianiu działu 2 (wiersz 1, rubryka 1) sprawozdania o warunkach pracy Z-10. W informacji ZUS IWA za 2012 r. w bloku IV w polu 04 należy uwzględnić wszystkich pracowników, którzy na dzień 31 grudnia 2012 r. pozostawali w zatrudnieniu w warunkach, w których występowały przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
W bloku V - "Adres do korespondencji płatnika składek" płatnik wpisuje adres.
W bloku VI - "Oświadczenie płatnika składek" płatnik wpisuje datę wypełnienia informacji, składa podpis, umieszcza pieczątkę, jeśli ją posiada.
Informację ZUS IWA płatnik przekazuje do ZUS w takiej samej formie jak inne dokumenty ubezpieczeniowe.
Kopię informacji ZUS IWA i jej korekt płatnik składek jest zobowiązany przechowywać przez okres 10 lat, licząc od dnia ich przekazania do ZUS, w formie dokumentu pisemnego lub elektronicznego (art. 31 ust. 9 ustawy wypadkowej).
Jeżeli płatnik składek nie przekaże danych w informacji ZUS IWA lub przekaże w tej informacji nieprawdziwe dane, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki wypadkowej, ZUS ustala, w drodze decyzji, stopę procentową tej składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych (art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej). Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 5 września 2012 r., sygn. akt III AUa 328/12, orzekł, że: "Z sankcji określonej w art. 34 ust. 1 ustawy (...) o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych płatnika mogą zwolnić jedynie niezawinione przyczyny wadliwego zgłoszenia danych do ubezpieczenia wypadkowego, a zatem okoliczności za które płatnik składek nie ponosi odpowiedzialności. Z regulacji zamieszczonej w art. 34 ust. 1 ww. ustawy płynie domniemanie winy płatnika składek w sytuacji, gdy przekazane dane nie odpowiadają prawdzie, co wpływa na rozkład ciężaru dowodu i sprawia, że to płatnik składek ma wykazać, iż zgłoszenie nieprawdziwych danych nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.".
Jeśli w wyniku nieprzekazania informacji ZUS IWA (lub przekazania nieprawdziwych danych) nastąpi zawyżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, ZUS ustala stopę procentową tej składki na cały rok składkowy w wysokości stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych (art. 34 ust. 2 ustawy wypadkowej).
W obydwu wyżej wymienionych przypadkach płatnik składek zobowiązany jest złożyć brakującą informację lub dokonać korekty informacji.
|