Ustalanie miejsca pobytu pracownika za pomocą GPS

Pracodawca wyposażył pracowników zatrudnionych na stanowiskach przedstawicieli handlowych w służbowe telefony komórkowe. Uprzedził te osoby, że ma możliwość ustalenia miejsca położenia telefonu i tym samym pracownika, który z niego korzysta. Czy pracodawca ma prawną możliwość ustalania miejsca pobytu pracownika po godzinach pracy oraz czy może w ten sposób kontrolować pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich z zaleceniem "chory powinien leżeć"?

Pracodawca nie ma prawa przy pomocy geolokalizacji ustalania miejsca pobytu pracownika po godzinach pracy. Bezprawną praktyką jest również kontrola z wykorzystaniem GPS przestrzegania przez pracowników zaleceń lekarskich, w tym faktu przebywania w miejscu zamieszkania.

Dynamiczny rozwój telefonii komórkowej przyczynia się do powstawania nieznanych wcześniej metod monitoringu pracowników. Geolokalizacja to proces określania miejsca gdzie w danej chwili znajduje się użytkownik danego telefonu za pomocą GPS (w sytuacji gdy posiada telefon ze sobą).

Dopuszczalność kontrolowania pracowników z wykorzystaniem geolokalizacji, co do zasady, nie budzi wątpliwości. Problem w tym, że tego rodzaju kontrola może bezprawnie wkraczać w sferę życia prywatnego pracowników. Pracodawca stosując geolokalizację powinien pamiętać, że ten - jak i każdy rodzaj kontroli - musi być obiektywnie uzasadniony i mieć związek z wykonywaną pracą, która odbywa się w ustalonych godzinach. Pracodawca nie powinien zatem stosować jej w celu sprawdzania miejsca pobytu pracowników poza czasem pracy. Działanie takie wykraczałoby poza kierowniczą rolę pracodawcy oraz naruszało prawo pracownika do prywatności i swobodnego dysponowania czasem wolnym.

Pracodawca wprowadził w zakładzie pracy kodeks etyczny. Zapisy w nim zawarte w sposób drobiazgowy wskazują na standardy w zakresie ubioru, postępowania, zasad współżycia społecznego w zakładzie pracy i poza miejscem pracy. Pracodawca zobowiązał pracowników również do godnego zachowywania się i reprezentowania zakładu pracy zarówno w czasie pracy, jak i po jej zakończeniu. W związku z powyższym pracodawca zapowiedział, że ma prawo kontroli pracowników z wykorzystaniem GPS poza czasem pracy w celu sprawdzenia czy nie przebywają w miejscach, których charakter mógłby naruszyć dobre imię pracodawcy.

Postępowanie pracodawcy należy uznać za nieprawidłowe. Pracodawca nie ma prawa stosowania stałego monitoringu pracownika, wykraczającego poza jego czas pracy. Takie działanie stanowi bezprawną ingerencję pracodawcy w jego życie prywatne.

Jak już wskazano, pracodawca nie ma prawnej możliwości stosowania geolokalizacji w czasie wolnym pracownika, znajdującego się tym samym poza dyspozycją pracodawcy. Pracodawca nie powinien więc kontrolować pracowników nieświadczących pracy - w związku z tzw. usprawiedliwionymi nieobecnościami - np. przebywających na urlopie czy korzystających ze zwolnień od pracy.

Generalnie okres zwolnienia lekarskiego powinien być wykorzystany na rekonwalescencję zgodnie z zaleceniami lekarskimi. Przy czym zalecenie lekarskie "chory powinien leżeć" zobowiązuje co do zasady do przebywania przez chorego w obrębie miejsca zamieszkania. W sytuacji kiedy w miejscu pobytu chorego pracownika nie ma innych osób - np. domowników, nie może on być pozbawiony możliwości udania się na niezbędne zakupy żywności czy leków.

Pracodawca uprawniony do wypłaty zasiłków ma prawo m.in. przeprowadzać kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego. Ma ona na celu sprawdzenie, czy pracownik w okresie orzeczonej niezdolności do pracy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem, w tym czy nie świadczy innej pracy zarobkowej. Przepisy nie przewidują jednak możliwości przeprowadzania kontroli w innej formie niż osobista wizyta osób upoważnionych w miejscu pobytu chorego. Tym samym pracodawca nie może stosować do tego celu GPS.