Z dniem 22 lutego 2014 r. ulegnie rozwiązaniu umowa o pracę zawarta z pracownikiem na pełny etat. Posiada on niewykorzystane 64 godziny urlopu (z 2013 r. i z 2014 r.). Kiedy powinien zostać wypłacony ekwiwalent za ten urlop, jeżeli sobota jest w zakładzie dniem wolnym od pracy? Zakład pracuje od poniedziałku do piątku. Jak należy ustalić jego wysokość, gdy pracownik otrzymuje tylko stałe miesięczne wynagrodzenie w kwocie 1.900 zł?
Przepisy Kodeksu pracy przewidują obowiązek wypłacenia przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego za urlop w przypadku niewykorzystania przez pracownika przysługującego mu urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy (art. 171 § 1 K.p.). Pracodawca jest zwolniony z powinności wypłaty ekwiwalentu w sytuacji, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą, bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą (art. 171 § 3 K.p.). Podobnie jest w przypadku, gdy pracodawca na podstawie odrębnych przepisów jest obowiązany objąć pracownika ubezpieczeniem gwarantującym mu otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu (wynagrodzenia lub ekwiwalentu). Jeżeli jednak świadczenie to jest niższe od ekwiwalentu za urlop, pracodawca jest obowiązany wypłacić pracownikowi kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy tymi należnościami (art. 1721 K.p.).
Z regulacji kodeksowych dotyczących urlopów wypoczynkowych nie wynika wprost termin, w jakim należy dokonać wypłaty ekwiwalentu za urlop. Jednak można z nich wywieść, że prawo takie nabywa pracownik w momencie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Wskazuje to więc na ostatni dzień zatrudnienia i w tym też dniu, co do zasady, ekwiwalent powinien być wypłacony. Dopiero bowiem w ostatnim dniu zatrudnienia prawo pracownika do niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop - z uwagi na to, że rozwiązanie lub wygaśnięcie umowy o pracę uniemożliwia wykorzystanie urlopu wypoczynkowego w naturze. Takie też stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 29 marca 2001 r., sygn. akt I PKN 336/00, stwierdzając, że:
"Z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym też dniu rozpoczyna bieg termin przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy wypoczynkowe."
WAŻNE: Pracownik może dochodzić roszczenia o ekwiwalent za urlop wypoczynkowy w terminie 3 lat od dnia jego wymagalności.
W sytuacji przedstawionej w pytaniu rozwiązanie umowy o pracę przypada w sobotę, która jest w zakładzie dniem wolnym od pracy. Teoretycznie w tym dniu powinien zostać pracownikowi wypłacony ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Jednak ze względu na fakt, że zakład w tym czasie nie pracuje, wypłaty należy dokonać w pierwszym roboczym dniu następującym po rozwiązaniu stosunku pracy. Takim dniem w zakładzie będzie poniedziałek 24 lutego 2014 r.
Należy przy tym zaznaczyć, że ostatnim dniem zatrudnienia jest dzień, w którym zgodnie z przepisami dochodzi do rozwiązania umowy o pracę. Nie zawsze pokrywa się on z dniem, w którym pracownik ostatni raz świadczy pracę (tak jak ma to miejsce w pytaniu). Pracodawca powinien wypłacić ekwiwalent za urlop w terminie powstania prawa do niego, tj. w ostatnim dniu zatrudnienia. Może to przypadać na dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę, ale tylko w tych przypadkach, gdy dzień ten jest jednocześnie dniem rozwiązania stosunku pracy.
Zasady obliczania ekwiwalentu za urlop określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 ze zm.). Wynika z niego, że ekwiwalent ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, z pewnymi zmianami. W myśl § 15 tego rozporządzenia, składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu.
Sam ekwiwalent oblicza się:
Przykład
Pracownik na dzień rozwiązania stosunku pracy, przypadający 22 lutego 2014 r., posiada 64 godziny niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Otrzymuje wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze w stałej wysokości 1.900 zł. Współczynnik urlopowy dla pracownika pełnoetatowego w 2014 r. wynosi 20,83. Pracownika obowiązuje 8-godzinna dobowa norma czasu pracy. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wyniósł 729,60 zł, zgodnie z wyliczeniem:
|
|