Do niektórych rodzajów prac niewymagających bezpośredniego nadzoru przyjmujemy osoby w ramach umowy zlecenia. Czy mamy obowiązek kierować je na wstępne badania lekarskie oraz szkolenie bhp?
W niektórych sytuacjach taka potrzeba może wynikać ze specyfiki wykonywanych czynności, albo warunków, w których przyjmujący zlecenie wykonuje powierzone mu czynności. Zlecający nie jest jednak zobligowany do ponoszenia kosztów z tego tytułu, chyba że zobowiązuje go do tego umowa.
W myśl art. 3041 K.p. w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez zlecającego, ciążą obowiązki, o których mowa w art. 211 K.p. Przepis ten zobowiązuje m.in. do znajomości przepisów i zasad bhp, udziału w szkoleniach z tego zakresu, poddawania się badaniom profilaktycznym.
Ostatecznie jednak o tym czy szkolenie i (lub) badania profilaktyczne powinny być przeprowadzone decyduje zleceniodawca. Przy podejmowaniu decyzji w tej sprawie musi on wziąć pod uwagę treść art. 304 K.p. Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy nie tylko pracownikom, ale także osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą. Także na przedsiębiorcach niebędących pracodawcami ciążą obowiązki z zakresu bhp, w tym przede wszystkim stosowanie takiej organizacji pracy, która zapewni bezpieczne i higieniczne warunki jej wykonywania. Potwierdził to Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 4 kwietnia 2013 r. (sygn. akt III AUa 935/12) stwierdzając, że zatrudnienie cywilnoprawne w ramach umowy zlecenia cechuje mniej lub bardziej znaczna swoboda wykonawcy w doborze miejsca i czasu świadczenia usług, co odróżnia tę podstawę zatrudnienia od stosunku pracy, tym niemniej jeśli miejsce to determinuje podmiot zatrudniający (zleceniodawca), to ma też on obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Temu celowi mogą służyć badania wstępne oraz szkolenie bhp. Przy czym w piśmiennictwie przyjmuje się, że nie ma bezwarunkowego obowiązku kierowania osób nieposiadających statusu pracownika na wstępne badania lekarskie i organizowania dla nich szkoleń bhp. Umowa łącząca podmioty może (i powinna) jednak określić wszystkie kwestie dotyczące bhp, bowiem jeśli obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nie będzie realizowany właściwie, to podmiotem odpowiedzialnym będzie pracodawca, a w przypadku przedsiębiorcy niebędącego pracodawcą - przedsiębiorca (por. Zakrzewska-Szczepańska K., Służba Pracownicza nr 3/2008, str. 3-4).
Omawiane zagadnienie wyjaśniała także Państwowa Inspekcja Pracy (pismo znak: GNP/426/4560-364/07/PE), zdaniem której: "(…) Jeśli rodzaj wykonywanej pracy, stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy lub przebiegiem procesów jest tak znaczny, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy - pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie bhp (…)".
Żaden przepis prawa nie zobowiązuje natomiast zlecającego do ponoszenia kosztów badań profilaktycznych oraz szkolenia bhp. Zatem w przypadku, gdy ich przeprowadzenie jest wskazane, w sprawie odpłatności strony powinny się porozumieć w zawartej umowie.
| ||||||||||||
|
||||||||||||
